De dagen worden langzaam langer, het aantal zonuren groeit. Merels beginnen steeds vroeger met zingen. Waar pas nog sneeuw lag zien we nu de eerste sneeuwklokjes voorzichtig ontluiken. De sneeuw die de afgelopen maand gevallen is heeft de grond goed gedaan. Sneeuw zorgt voor bemesting, in sneeuw zit stikstof. En stikstof heeft via de bodem een positief effect op de groei van de planten. De meeste wintervogels bivakkeren nog steeds in ons land. Een deel van hen maakt zich op voor de terugreis. Verschillende ganzen, in oktober hier aangekomen, gaan weer terug naar Rusland en Scandinavië nu de temperatuur daar weer wat aangenamer wordt. De kans dat je een vlucht vogels over je hoofd ziet trekken, wordt dan ook steeds aannemelijker.
Zowel sneeuw als vogels kunnen overigens verraden waar biologische landbouwbedrijven zitten. Het sneeuwdek smelt namelijk het eerst op biologische percelen omdat de grond daar warmer is. En dat komt weer omdat het bodemleven daar actiever is dan op gangbare percelen, waar met kunstmest wordt gewerkt. De natuurlijke mest die op biologische landbouwbedrijven wordt gebruikt zorgt voor een actiever bodemleven, wat weer leidt tot meer warmte. En dan smelt de sneeuw uiteraard sneller. Ook de aanwezigheid van veel vogels verraadt waar de biologische bedrijven zitten. Waar meer bodemleven is kruipen meer wormen en insecten rond, waar veel vogels gek op zijn. Daarnaast zijn vogels als kieviten en scholeksters gevoelig voor de warmte van de grond, deze tref je dan ook vaker aan op biologische percelen.
Ook al is het langer licht, we moeten nog even geduld hebben totdat we ’s avonds weer wat langer buiten kunnen zijn, het wordt nog steeds vroeg donker. Wie alles weet van donkere dagen is de witlofplant. Deze Nederlandse groente, die twaalf maanden per jaar verkrijgbaar is, kan ons in deze overgangsperiode het nodige extra’s bieden. Witlof is een lichte versie van de zeer bittere cichoreiplant. De speciale teeltwijze van witlof verklaart waarom zij het hele jaar door verkrijgbaar is. Witlof groeit namelijk in twee stappen. De witlofplant wordt in het voorjaar buiten op het land ingezaaid. In de herfst worden de wortels, de pennen, uitgegraven. Uit deze witlofpennen groeit binnen in het donker het witte blad, het witte loof. Dit wordt na ongeveer een maand van de wortel gesneden. Het witte loof dat van de wortels wordt gesneden kennen wij als witlof. Dit kan jaarrond gebeuren. En waar wij, mensen, na lange donkere dagen van binnen zitten er van genieten dat het langer licht blijft, kan witlof het daglicht moeilijk verdragen. Zij kleurt dan groener en wordt bitterder van smaak.
Auteur Jos van Duinen