Dat we met de wijze van voedselproductie een andere weg in moeten slaan om de kwaliteit van de bodem, het water en alles wat er op en in leeft niet verder te beschadigen is wel duidelijk. Zeker nu vorige week het verontrustende nieuws naar buiten kwam dat naar schatting 1 van de 8 miljoen soorten dieren en planten met uitsterven wordt bedreigd. Dat wij als mens daar de oorzaak van zijn staat buiten kijf. Dat het tij te keren is door onder ander de voedselproductie anders in te richten, is het positieve nieuws. Een derde van het landoppervlak wordt immers in beslag genomen voor landbouwdoeleinden, daar ligt dus een enorme kans voor verbetering.
En dan klinkt een term als ‘agro-ecologische landbouw’ als muziek in de oren. Uitgangspunt in de agro-ecologie is een weerbare vorm van landbouw waarbij kringlopen zoveel mogelijk worden gesloten, de productie minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen en het recht op een eerlijk inkomen voor de boer voorop staat. Agro-ecologie is uitgegroeid tot een wereldwijde beweging waar initiatieven uit de biologische landbouw, permacultuur, natuur- inclusieve landbouw, voedselbossen en stadslandbouw onder vallen. Boeren, burgers en wetenschappers houden zich hiermee bezig. De combinatie van productiviteit, duurzaamheid, winstgevendheid en maatschappelijke relevantie moet een nieuwe voedselbeweging op gang brengen waarbij boeren en tuinders overstappen van gebruikers naar verzorgers van de aarde.
De gemeenschappelijke deler van alle vormen van voedselproductie die vallen onder agro-ecologische landbouw blijft: een gezonde bodem waarin het gehalte aan organische stof toeneemt en niet afneemt. Eén van de methoden om te onderzoeken of een bodem gezond is, is door simpelweg ecologisch katoenen onderbroeken in te graven op verschillende locaties in de bodem en deze een paar maanden te laten zitten. Het Louis Bolk Instituut, het kennisinstituut voor duurzame landbouw, voeding en gezondheid, deed dit opmerkelijke onderbroekenonderzoek. Deze onderbroeken werden na een aantal maanden opgegraven en bleken geheel of gedeeltelijk verteerd. Hoe meer verteerd, hoe actiever het bodemleven is. Het bodemleven, dat bestaat uit schimmels, bacteriën, wormen etc., breekt namelijk organische stof af, en dus ook een katoenen onderbroek. Dus als een boxershort na drie maanden uit de grond tevoorschijn komt als een string waarbij alleen de stiksels nog intact zijn, weet je dat het bodemleven actief is. Een best lollige maar effectieve manier om te testen of je als landbouwer, of als verzorger van de aarde, nog op de goede agro-ecologische weg zit.